Günümüzde SSD’ler (Solid State Disk) artık en yaygın depolama birimi olarak kullanılmaktadır. Bilgisayarlardaki geleneksel sabit disk sürücülerinin (HDD) yerini alıyor ve temel sabit sürücüyle aynı temel işlevleri yapmanıza olanak sağlıyor. Her ne kadar aynı işlevi görüyor olsalar da SSD’ler HDD’lere göre çok daha hızlıdır. SSD üzerine kurulmuş bir Windows çok daha hızlı açılır veya SSD üzerine kurulmuş bir program daha hızlı yüklenir veya oyun çok daha hızlı şekilde açılır.
Geleneksel bir sabit sürücü, aktüatör adı verilen mekanik bir kol üzerinde okuma/yazma kafasına sahip dönen bir diskten oluşur. Bir HDD, verileri manyetik olarak okur ve yazar. Bununla birlikte, manyetik özellikler mekanik arızalara yol açabilir.
Karşılaştırıldığında, bir SSD’nin kırılabilecek veya yukarı veya aşağı dönecek hareketli parçası yoktur. Bir SSD’deki iki temel bileşen, flash denetleyici ve NAND flash bellek yongalarıdır. Bu yapılandırma, sıralı ve rastgele veri istekleri için yüksek okuma/yazma performansı sağlamak üzere optimize edilmiştir.
Bununla birlikte SSD’lerin belirli bir sağlık ömürleri vardır. Çeşitli bir çok duruma bağlı olarak SSD’lerin sağlıkları değişiklik göstermektedir. Bu içeriğimizde SSD’inizin sağlıklarını nasıl kontrol edebileceğinizi ve aynı zamanda sağlıklarının hangi durumlarda azabileceğine dair detayları sizinle paylaşmak istedik. Hazırsanız başlayalım.
SSD Sağlığı Nedir?
SSD sağlığı dediğimiz şey tam olarak adında da anlaşılacağı üzere SSD’inizin kullanım ömrüdür. Çeşitli birçok duruma bağlı olarak zamanla kullanmakta olduğunuz SSD’inizin sağlığı azalı ve ömrünü tamamlar. Birçok SSD üretici firma doğrudan üretmiş oldukları SSD’lerin TBW değeri yani firma tarafından verilen veri yazma garantisi bulunmaktadır. Bu değerin üzerine çıkmaya başladığınızda SSD’inizin sağlığı da düşmeye başlar.
SSD Sağlığı Neden Düşer?
SSD’lerin bir kullanım ömrü olduğundan bahsetmiştik. Peki SSD sağlığı neden düşer? Aslında kullandığımız hemen hemen tüm teknolojik aletlerin bir kullanım ömrü vardır. Bu sayede üreticiler yeni ürünlerini pazarlayabilir ve tüketiciye sunabilirler. Bu yalnızca teknolojik aletlerde değil hemen hemen üretilen her ürün için geçerlidir. SSD sağlığında da aygıta biçilen bir yazma-okuma değerine göre ömür biçilmiştir. Bazı SSD’lerin 300TB’lık bazı SSD’lerin ise 100TB’lık yazma-okuma ömrü vardır.
Aşağıda SSD sağlığının neden düşebileceğine dair sebepleri maddeledik.
- Çok fazla işlem yapmak.
- SSD’inizin fazla ısınması.
- Sıcaklık ve hücrelerin aşınması.
- Çok fazla format atmak.
Genel olarak başlıca SSD’lerin sağlıklarının düşmesinin sebepleri bunlardır. Cihazınızı ne kadar yorarsanız o kadar hızlı sağlığı tükenecektir.
SSD Sağlık Nasıl Öğrenilir?
SSD’lerin sağlık durumlarını kontrol etmek oldukça kolaydır. SSD sağlığının amacı, katı hal sürücünüzün durumunu izlemek ve ele alınması gereken sorunları belirlemek için bunu kontrol etmektir. Bir SSD sağlık kontrol aracı kullanmak, yavaşlamayı en aza indirmenize ve performansı optimize etmenize olanak tanır.
SSD’ler, özellikle yeni olduklarında, geleneksel sabit disk sürücülere (HDD’ler) kıyasla son derece hızlı bir performansı sunar. Ancak zamanla, doldukça SSD’lerin performansı önemli ölçüde düşebilir. Üzerlerinde depolanan veriler toplam kapasitenin yaklaşık %70’ine ulaştığında performans gözle görülür şekilde düşecektir. Bunu tespit etmek kullanabileceğiniz bazı araçlar/programlar bulunuyor.
SSD Sağlığını Öğrenme Programları
Birçok veri depolama uzmanı, yıllardır kullandıkları favori SSD sağlık öğrenme araçlarına sahiptir. Bir SSD sağlık kontrolü (SSD’nizin durumuna gerçek bir bakış) sizi büyük baş ağrılarından kurtarabilir. Aşağıda, bu en iyi SSD sağlık kontrol araçlarından bazılarının bir listesi bulunmaktadır.
Samsung Magician
Bu araç, Samsung 980 Pro, 970 Pro, 970 Evo Plus, 870 EVO ve 870 QVO dahil olmak üzere birçok Samsung SSD ile çalışmaktadır ve şu özellikleri size sunar.
- Firmware güncelleme bildirimi ve kurulumu
- Performans kıyaslaması
- Sürücü sağlığı ve Toplam Yazılan Bayt (TBW değeri) sayısı
- Okuma hızlandırma ve yazma optimizasyonu için verilerin akıllı DRAM önbelleğe alınması yoluyla hız artışı sağlayan “hızlı moda” erişim
- Aşırı sağlama denetimi
- Güvenli silme
Intel Memory and Storage Tool
Intel SSD’ler ve Intel Optane Bellek aygıtları için bu yazılımın iki arabirimi vardır. Sahiplerin ve müşterilerin SSD’lerini yönetmeleri için bir GUI ve profesyoneller ve sistem yöneticilerinin sürücüyü güncellemesi ve yapılandırması için bir Command Line Interface (CLI). Bu program aşağıdaki özellikleri sunmaktadır.
- Sürücü sağlık kontroller
- Kalan tahmini sürücü ömrü
- SMART (Kendi Kendini İzleme ve Raporlama Teknolojisi) günlükleri ve öznitelikleri
- Firmware güncellemeleri
- SSD Optimizer ile sürücü performansını optimize etme
- Hızlı veya eksiksiz tanı taramaları
OCZ SSD Utility
Bu yardımcı program birçok OCZ SSD ile çalışır, ancak tüm özellikler tüm ürünler için mevcut değildir. Özellik olarak aşağıdakileri sunar.
- Üç modlu SSD ayarı: güvenilirlik, performans veya kapasite
- İşletim sistemi ayarlayıcısı
- Cihaz etkinliği LED’leri üzerinde kontrol
- NVM Express ürünleri için ad alanı yönetimi
- Sağlık izleme
- Firmware güncelleme
- Sürücü sağlığını, güncellemelerini ve kapasitesini görüntülemek için pano
Crucial Storage Executive
Bu ücretsiz yazılım aracı, Crucial MX serisi, BX serisi, M550 ve M500 SSD’leri izlemek ve yönetmek için kullanılabilir. Crucial Storage Executive, sürücü işlemlerinde SSD hızını artırmak için Momentum Cache özelliğine sahiptir. Programın özellikleri aşağıdaki gibidir.
- SSD’yi en son firmware’e güncelleme
- Mevcut kullanılabilir depolama alanını GB olarak görüntüleyin
- Kullanımı izleyin
- SSD’nin çalışma sıcaklığını ve genel sağlığını izleyin
- Sürücünün şifreleme parolasını sıfırlayın
- Sürücüde depolanan tüm verileri temizle
Kingston SSD Manager
Bu, herhangi bir Kingston Technology SSD ile çalışır ve Windows için kullanılabilir. Kingston SSD Manager aşağıdaki özellikleri sağlar.
- Sürücü sağlığını, durumunu ve disk kullanımını izleyin
- Model adı, seri numarası, donanım yazılımı sürümü ve diğer ilgili bilgiler dahil olmak üzere sürücü tanımlama verilerini görüntüleyin
- Ayrıntılı sürücü sağlığı ve durum raporlarını görüntüleyin ve dışa aktarın
- Firmware güncellemesi
- Güvenli silme
- Host Protected Area (HPA) ile aşırı provizyon kontrolü (yalnızca DC400 serisi)
SSD Life ve SSDReady
Bu iki araç, üreticilerin çoğunluğu tarafından üretilen SSD’lerle çalışır. SSD okuma ve yazma kalıplarını izler ve hata oranlarını ve diğer parametreleri analiz ederler. Daha sonra bu verileri, SSD’nin ne zaman aşınma sınırına ulaşacağını ve değiştirilmesi gerektiğini tahmin etmek için kullanırlar. Bu, halihazırda arıza noktasında olmadığından emin olmak için bir makineye kullanılmış bir SSD takıyorsanız özellikle yararlı olabilir.
- SSD’nizin ömrünü hesaplar
- Tam sürücü bilgisi sağlar
- Neredeyse tüm SSD’lerle uyumlu
Tweak-SSD
Bu, çoğu SSD ile çalışmak üzere tasarlanmış ücretsiz sürümü olan ticari bir SSD aracıdır. Özellikleri aşağıdaki gibidir.
- SSD sürücünüzün daha iyi performansı için Windows 7, Windows 8 ve Windows 10’unuzu optimize edin ve değiştirin.
- Önbelleğe alma yoluyla performansı artırmak ve okuma ve yazma erişimini azaltmak için SSD’yi optimize edin.
- TRIM performansını optimize edebilirsiniz. (TRIM, SSD’ye hangi depolama bloklarının artık kullanımda olmadığını ve bu nedenle performansı artırmak için silinebileceğini söyleyen bir işletim sistemi işlevidir).
CrystalDiskMark
Bu araçlardan ilki, farklı koşullar altında bir SSD’nin performansının kaydını sağlayan, saygın bir kıyaslama aracıdır. Bu, SSD’nin zaman içindeki performansını izlemek için faydalı olabilir. Ayrıca, performansı önceki seviyelere geri yüklemek için bir çeşit optimizasyonu ne zaman yapacağınıza karar vermenize de yardımcı olur.
- Sıralı okuma/yazma hızını ölçer
- Rastgele okuma/yazma hızını ölçer
CrystalDiskInfo
Bu araç, SSD’nin sağlığını izler, ürün yazılımı güncellemelerinin ne zaman mevcut olduğunu bildirir ve sürücü arızalanana kadar kalan süreye ilişkin bir tahmin sağlar. Sağda gösterilen ana panelde, kullanıcılar tek bir yerden sürücülerinin bilgilerine göz atabilir ve ayrıca sıcaklık, hız, hatalar ve genel sağlık tahminini kontrol edebilir.
- Grafikleme aracıyla Kendi Kendini İzleme, Analiz ve Raporlama Teknolojisi (S.M.A.R.T.)
- Otomatik Akustik Yönetimi (AAM) ve Gelişmiş Güç Yönetimi (APM)
- Uyarı Postasını destekler
- Sıcaklık ve sağlık durumu için alarm ayar özelliği
SSD Sağlığını Takip Etmek Neden Önemlidir?
Bir SSD sağlık kontrol aracı kullanmak, yavaşlamayı en aza indirmenize ve performansı optimize etmenize olanak tanır. Bu nedenle SSD sağlığınızı takip etmekte fayda var. Bunun içinde yukarıda belirtmiş olduğumuz araçları kullanabilirsiniz.